سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه برای شهروندان ترک و مهاجران جذاب است؛ چون گزینه‌های متنوع (حساب جاری، حساب پس‌انداز کوتاه‌مدت و بلندمدت، و حساب‌های مشارکتی/شرعی) و پوشش بیمه سپرده‌ها وجود دارد. در این مقاله از مجله بای بیزینس ترکیه مرحله‌به‌مرحله نحوه باز کردن حساب، انواع سپرده‌ها، ریسک‌ها و نکات مالیاتی و بیمه‌ای به‌صورت به‌روز توضیح داده می‌شود.

نحوه سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه؛ آماده‌سازی مدارک و مراحل باز کردن حساب بانکی

بر اساس گزارشات isbank برای باز کردن حساب شخصی در ترکیه معمولاً مدارک زیر لازم است: گذرنامه (اصل)، شماره مالیاتی ترکیه (Tax ID / Vergi Kimlik No.) که می‌توان آن را فوری از اداره مالیات دریافت کرد، ارائه مدرک محل سکونت (قبض آب/برق/قرارداد اجاره) و تکمیل فرم‌های بانک. بعضی بانک‌ها برای غیرمقیم‌ها هم حساب بازمی‌کنند اما ممکن است بعضی خدمات (مثلاً کارت اعتباری یا برخی محصولات سرمایه‌گذاری) نیاز به اقامت یا مدارک اضافه داشته باشند. برای اطلاعات دقیق و جزئیات شعب و قراردادها، صفحات رسمی بانک‌ها منبع قابل اعتمادی هستند.

نکات عملی:

• قبل از رفتن به شعبه، تماس بگیرید یا وب‌سایت بانک را بررسی کنید تا ببینید آیا نیاز به وقت قبلی یا ترجمه مدارک هست یا خیر.
• بسیاری از بانک‌ها اپلیکیشن موبایل و افتتاح آنلاین را ارائه می‌دهند، اما برای دریافت شماره مالیاتی معمولاً حضور در دفتر مالیات ضروری است.

انواع نحوه سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه

• حساب جاری (Vadesiz / Demand Account): برای پرداخت روزمره، کارت دبیت و حواله‌ها استفاده می‌شود؛ معمولاً سود ناچیز یا صفر دارد.
• حساب‌های زمانی (Vadeli Mevduat / Time Deposit): سپرده با سررسید مشخص (مثلاً 1، 3، 6، 12 ماه) و نرخ سود ثابت یا توافقی. این نوع رایج‌ترین شکل سپرده‌گذاری برای کسب بازده مشخص است.
• حساب‌های مشارکتی (Katılım Hesabı / Participation Account): محصول بانک‌های مشارکتی (اسلامی) که به‌جای سود ثابت، بر اساس مدل مشارکتی و تقسیم منافع کار می‌کنند؛ برای کسانی که می‌خواهند شریعت‌محور عمل کنند گزینه مناسبی است.

نکات:

• پیش از انتخاب دوره و ارز (لیر، دلار، یورو یا حتی طلا/XAU)، ریسک ارزی و تورم را بسنجید.
• بعضی بانک‌ها حساب‌های ارزی و حتی حساب مشارکتی به ارزهای خارجی ارائه می‌دهند.

بیمه سپرده‌ها — تا چه میزان پول شما امن است؟

سپرده‌ها و حساب‌های مشارکتی نزد بانک‌های داخلی توسط صندوق بیمه سپرده و مشارکت (TMSF) تا سقف مشخصی بیمه می‌شوند. مطابق مقررات جاری، مجموع اصل و سود حساب‌های اشخاص حقیقی در هر بانک تا سقف حدود ۴۰۰,۰۰۰ لیر ترکیه (و مقدار به‌روزرسانی شده سالیانه که توسط صندوق اعلام می‌شود) تحت پوشش قرار دارند؛ بنابراین اگر موجودی کلی در یک بانک از این حد فراتر رود، بخش اضافه بیمه نخواهد شد. برای جزئیات و شرایط پوشش (شامل ارز و حساب‌های مشارکتی) به اطلاعیه‌های رسمی TMSF مراجعه کنید.

نکته مهم: اگر حساب در چند بانک مختلف دارید، بیمه برای هر بانک به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شود؛ بنابراین توزیع سپرده بین بانک‌ها می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

مالیات و قوانین جدیدی که باید بدانید (به‌روز تا ۲۰۲۵)

قوانین مالیاتی و نرخ‌های کسورات (withholding tax) روی درآمدهای بهره و انواع سپرده ممکن است تغییر کند. در سال‌های اخیر ترکیه اقداماتی برای افزایش کسورات روی سپرده‌های کوتاه‌مدت لیره و تنظیم مقررات مربوط به طرح‌های محافظت شده در برابر نوسان ارزی انجام داده است. به‌عنوان مثال، در ۲۰۲۵ دولت نرخ کسورات برای سپرده‌های کوتاه‌مدت لیره را افزایش داد که برای دوره‌های زیر شش ماه و تا یک‌سال تفاوت‌هایی دارد — این تغییرات بر بازده خالص سپرده‌گذاران تأثیرگذار است. همچنین طرح‌های محافظت شده FX که پیشتر در دسترس بودند، در مراحل پایانی اصلاح یا خاتمه قرار گرفتند؛ بنابراین هنگام مقایسه نرخ‌ها حتماً مالیات و کسورات را لحاظ کنید.

پیشنهاد: قبل از قفل کردن پول در مدت‌زمان طولانی، نرخ خالص پس از مالیات را با دقت محاسبه کنید و از مشاوره مالی محلی استفاده نمایید.

نحوه سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه؛ راهکارها و نکات عملی برای سپرده‌گذاران 

1. پیدا کردن بهترین نرخ: نرخ‌ها بین بانک‌ها تفاوت دارند؛ نرخ اسمی را با نرخ خالص پس از کسورات مقایسه کنید.
2. تنوع‌بخشی: مبالغ بالا را بین بانک‌ها و ارزها تقسیم کنید تا از سقف بیمه و ریسک ارزی محافظت شوید.
3. بازبینی دوره‌ها: اگر انتظار کاهش نرخ‌ها هست، از سپرده‌های کوتاه‌مدت استفاده کنید و بالعکس.
4. استفاده از حساب‌های مشارکتی: برای کسانی که مایل به سود شرعی‌اند، حساب‌های مشارکتی گزینه‌ای با ریسک/بازده متفاوت است.
5. بررسی مقررات جدید: سیاست‌گذاری اقتصادی و مالیاتی ترکیه سریع تغییر می‌کند — منابع رسمی بانک مرکزی، TMSF و رسانه‌های معتبر را دنبال کنید.

نتیجه‌گیری درباره نحوه سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه

سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه هم فرصت دارد و هم چالش: انواع محصولات متنوع، بیمه تا سقف مشخص و محصولات مشارکتی برای سلایق مختلف موجود است، ولی سیاست‌های مالیاتی و اقتصادی (مثل افزایش کسورات یا خاتمه طرح‌های حمایتی) می‌تواند بازده خالص شما را تغییر دهد. قبل از هر تصمیم، مدارک لازم را آماده کرده، نرخ‌ها را پس از مالیات مقایسه کنید و از منابع رسمی بانک‌ها و TMSF برای جزئیات بیشتر استفاده نمایید.