در این مقاله ما به‌طور جامع درباره «چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه» بررسی می‌کنیم؛ یعنی آنچه باید بدانید تا بتوانید به‌صورت قانونی در ترکیه مشغول به کار شوید یا کسب‌وکاری راه‌اندازی کنید. این راهنما مناسب کسانی است که قصد دارند در ترکیه کار کنند، شرکت ثبت کنند یا حتی به ‌دنبال همکاری با برندها باشند. پس با مجله بای بیزینس ترکیه همراه باشید تا شرایط کامل دریافت مجوز کار در ترکیه را باهم مرور کنیم.

منظور از «اجازه کار» در ترکیه چیست؟

اجازه کار یا همان «alışma İzni» سندی است که توسط Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (وزارت کار و تأمین اجتماعی ترکیه) صادر می‌شود و به اتباع خارجی اجازه می‌دهد که در ترکیه تحت شرایط معین برای یک کارفرما یا به‌صورت مستقل مشغول به کار شوند. 
بر اساس قانون شماره ۶۷۳۵ مربوط به نیروی کار بین‌المللی، هر خارجی که قصد کار در ترکیه دارد ــ چه بخواهد استخدام شود، چه بخواهد فعالیت مستقل داشته باشد ــ باید قبل از شروع کار، مجوز کار یا معافیت آن را دریافت کند.
نکته مهم: داشتن فقط مجوز اقامت (Ikamet) کافی نیست؛ برای کار قانونی، مجوز کار الزامی است.

چرا گرفتن اجازه کار اهمیت دارد؟

• بدون مجوز کار، اشتغال خارجیان در ترکیه ممکن است منجر به جریمه‌های اداری، لغو اقامت یا حتی اخراج شود.

• از دیدگاه شرکت‌ها و برندها، داشتن اجازه کار قانونی از شما یک فرد مطمئن می‌سازد؛ برای مثال اگر قصد داشته باشید نمایندگی یا همکاری با برند داشته باشید، این موضوع اعتبار شما را می‌افزاید.

• برای راه‌اندازی کسب‌وکار، مثلاً ثبت شرکت، استخدام نیرو یا مشارکت با برندها، اجازه کار یک مظهر قانونی بودن فعالیت شما خواهد بود.

• همچنین، در صورتی که قصد دارید به‌صورت مستقل کار کنید یا شرکت خود را تأسیس کنید ــ داشتن مجوز مناسب شما را تحت پوشش قانونی قرار می‌دهد.

انواع مجوزهای کار در ترکیه

در ترکیه چند نوع مجوز کار وجود دارد که بسته به وضعیت فرد و نوع فعالیت متفاوت است:

• مجوز کار موقت (Temporary Work Permit): برای اولین بار معمولاً یک ساله صادر می‌شود و برای کارفرما و موقعیت خاص.

• مجوز کار دائم (Permanent Work Permit): برای کسانی که شرایطی مانند اقامت قانونی طولانی‌مدت یا کار مداوم داشته باشند.

• مجوز کار مستقل (Independent Work Permit): برای فرد خارجی که می‌خواهد به حساب خود کار کند، شرکتی ثبت کند یا مشارکت داشته باشد.

شرایط عمومی برای دریافت مجوز کار

برای اینکه درخواست شما پذیرفته شود، شرایط زیر معمولاً الزامی هستند:

• داشتن اقامت قانونی در ترکیه یا اقدام از خارجِ ترکیه. برای اقدام داخل کشور، معمولاً باید حداقل شش ماه اقامت داشته باشید.

• قرارداد کاری معتبر یا شرایط فعالیت مستقل.

• شرکت یا کارفرما باید شرایط کار را رعایت کند؛ مثلا در بسیاری از موارد، کارفرما موظف است پیش از استخدام خارجی، ثابت کند که موقعیت مورد نظر با نیروی ترک قابل پر کردن نبوده است.

• حقوق و شرایط کاری موظف است مطابق مقررات ترکیه باشد و تبعیض علیه کارکنان خارجی نباشد.

• برای فعالیت مستقل یا تأسیس شرکت، ممکن است سرمایه، سهم مشارکت یا استخدام نیروهای ترک شرط شود.

مدارک مورد نیاز و مراحل درخواست چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه

مدارک معمول:

• قرارداد کاری (Employment Contract) بین کارفرما و متقاضی.

• ترجمه پاسپورت در صورت نیاز و کپی آن.

• مدرک تحصیلی یا گواهی تجربه کاری برای موقعیت‌هایی که نیاز به تخصص دارند.

• مدارک شرکت در صورت فعالیت مستقل: ثبت شرکت، ترازنامه، ساختار سهم.

• فرم‌های مربوط و آپلود مدارک در سامانه آنلاین «e-İzin».

مراحل کلی:

1. بررسی اینکه آیا درخواست از داخل ترکیه انجام می‌شود یا از خارج.

2. کارفرما یا متقاضی مدارک را از طریق سامانه e-İzin ثبت می‌کند. ارزیابی توسط وزارت کار انجام می‌شود. زمان معمول برای پاسخ تا ۳۰ روز است اگر مدارک کامل باشد.

3. در صورت تایید، مجوز صادر می‌شود و متقاضی می‌تواند شروع به کار کند. در صورت رد درخواست، امکان تجدید وجود دارد.

4. برای تمدید مجوز، باید قبل از انقضای آن اقدام نمایید.

نکات ویژه برای کسانی که قصد دارند کسب‌وکار ثبت کنند یا نمایندگی برند بگیرند

اگر شما قصد دارید در ترکیه کسب‌وکاری راه‌اندازی کنید یا همکاری با برندها داشته باشید، به موارد زیر توجه کنید:

• اگر قصد دارید، مثلاً مسیر «فرانچایز Breger king در ترکیه» یا دیگر برندها را در ترکیه دنبال کنید و نمایندگی یا فرانچایز بگیرید، ابتدا مطمئن شوید که کسب‌وکار شما از نظر قانونی و مالیاتی در وضعیت خوبی قرار دارد.

• داشتن مجوز کار مستقل یا شریک شرکت، اعتبار شما را برای برندها افزایش می‌دهد و به موقعیت شما برای «دریافت فرانچایز از برندها» کمک می‌کند.

• شرکت ثبت‌شده در ترکیه، استخدام نیروهای ترک، رعایت قوانین بیمه و مالیات — همگی از نکات مهم برای برندها هستند که هنگام دادن نمایندگی ارزیابی می‌کنند.

• برای فعالیت مستقل یا مشارکت، ممکن است سهم مشارکت، سرمایه اولیه یا استخدام حداقل تعداد نیروهای ترک شرط باشد. (به‌عنوان مثال، وقتی بیش از ۳ نفر خارجی در شرکت باشند، کارفرما باید حداقل نسبت مشخصی از کارکنان ترک داشته باشد.)

• بنابراین، اگر دنبال مسیر سریع برای ورود به همکاری با برندها هستید، پیشنهاد می‌شود مراحل مجوز کار، شرکت، ثبت، بیمه و مالیات را با دقت طی کنید. این شرایط باعث می‌شود بتوانید به بخش کسب‌وکار برندها نفوذ کنید و مذاکرات موفق‌تر داشته باشید.

چه زمانی نیازی به اجازه کار نیست؟

برخی از استثنائات وجود دارند که با شرایط خاص، خارجیان ممکن است بدون مجوز کار قانونی در ترکیه کار کنند:

• اگر طبق معاهدات بین‌المللی یا قانون خاصی این امکان داده شده باشد.

• همچنین، افرادی که دارای مجوز کارت «تورکویز» (Turquoise Card) هستند یا شرایط بسیار ویژه دارند، ممکن است از مقررات عادی مستثنی شوند. 
  با این حال، برای اغلب افراد، مخصوصاً کسانی که کسب‌وکار راه‌اندازی می‌کنند یا از ایران می‌آیند، توصیه می‌شود مجوز کار را دریافت کنند تا ریسک حقوقی کاهش یابد.

هزینه، مدت و تمدید مجوز کار

• مدت نخستین مجوز معمولاً حداکثر ۱ سال است. پس از آن، در تمدیدها ممکن است تا ۲ سال یا ۳ سال داده شود.

• پس از ۸ سال اشتغال قانونی یا داشتن شرایط خاص، می‌توان برای مجوز کار دائم اقدام کرد.

• کارفرما باید حقوق و شرایط کاری را مطابق قانون رعایت کند؛ به‌عنوان مثال یکی از مقررات این است که حقوق کارکن خارجی باید حداقل ۱.۵ برابر حداقل حقوق ترک‌ها باشد.

• هزینه‌های مربوط به صدور مجوز و کاغذهای ارزشمند باید پرداخت شود.بر اساس مقاله ای از csgb.

چالش‌ها و راهکارها برای چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه

چالش‌ها:

• سامانه‌ها و مدارک ممکن است به زبان ترکی باشند؛ ترجمه رسمی مدارک ممکن است لازم شود.

• اگر کارفرما یا شرکت شرایط قانونی را رعایت نکند، درخواست رد می‌شود یا بعداً مجوز لغو می‌شود.

• تأخیر در ارسال مدارک یا ناقص بودن آن‌ها ممکن است منجر به رد درخواست شود.

• وضعیت بازار کار ترکیه، اولویت استخدام شهروند ترک را دارد؛ بنابراین شرکت باید ثابت کند که موقعیت نمی‌تواند با نیروی ترک پر شود.

راهکارها:

• از همان ابتدا مدارک حقوقی شرکت و قرارداد کاری را به‌درستی آماده کنید.

• اگر قصد دارید شرکت ثبت کنید یا نمایندگی برند بگیرید، با مشاور حقوقی یا حسابدار ترک همکاری کنید تا مراحل مالیاتی و بیمه درست انجام شود.

• برای استخدام نیروهای ترک و خارجی، سهم‌ها و نسبت‌ها را بررسی کنید.

• اگر از داخل ترکیه اقدام می‌کنید، مطمئن باشید که اقامت شما قانونی و معتبر است.

• با برنامه زمانی مناسب اقدام کنید؛ چون درخواست مجوز ممکن است چند هفته زمان ببرد.

سوالات متداول درباره چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه

سؤال ۱: آیا امکان کار کردن در ترکیه بدون مجوز کار وجود دارد؟

خیر؛ براساس قانون، بدون مجوز کار یا معافیت رسمی، فعالیت کاری برای خارجیان غیرقانونی است و ممکن است منجر به جریمه یا اخراج شود.

سؤال ۲: اگر شرکت ثبت کنم، آیا نیاز به مجوز کار دارم؟

بله؛ حتی اگر خودتان شرکت تأسیس کنید، برای اینکه به‌عنوان شریک یا مدیر در شرکت مشغول کار شوید، معمولاً نیاز به مجوز کار مستقل دارید.

سؤال ۳: من ایرانی هستم و در ترکیه تحصیل کرده‌ام؛ آیا می‌توانم کار کنم؟

بله، اما باید مجوز کار بگیرید. تحصیل به‌تنهایی مجوز کار نمی‌دهد؛ شرایط خاص دارید که باید بررسی شود.

سؤال ۴: اگر بخواهم نمایندگی برند بگیرم، آیا مجوز کار لازم است؟

بله، داشتن مجوز کار قانونی و شرکت ثبت‌شده شرایط شما را برای «دریافت فرانچایز از برندها» بسیار تقویت می‌کند و برندها معمولاً به این نکته توجه می‌کنند.

سؤال ۵: مجوز کار من چقدر اعتبار دارد و چگونه تمدید می‌شود؟

اولین مجوز معمولاً تا ۱ سال اعتبار دارد. برای تمدید باید قبل از پایان آن اقدام کنید. در صورت اشتغال مداوم ممکن است مجوز تا ۲-۳ سال صادر شود و پس از مدت طولانی می‌توان مجوز دائم گرفت.

نتیجه‌گیری درباره چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه

گرفتن «چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه» گامی حیاتی برای هر فرد خارجی است که می‌خواهد در ترکیه کار کند یا کسب‌وکاری راه‌اندازی نماید. این موضوع نه فقط از منظر قانونی اهمیت دارد، بلکه از منظر اعتبار کاری، همکاری با شرکت‌ها و برندها، ثبت شرکت و فعالیت اقتصادی نیز بسیار تأثیرگذار است.
اگر شما قصد دارید کسب‌وکاری راه‌اندازی کنید یا نمایندگی برند بگیرید، پیش از هر چیز مسیر مجوز کار را به‌درستی طی کنید، چون این مسیر باعث می‌شود ضمن پوشش حقوقی، موقعیت شما در مذاکرات و بازار رقابتی ترکیه قوی‌تر شود.