مقابله با فرسودگی شغلی

ما در این مقاله قصد داریم شما را با فرسودگی شغلی، دلایل ایجاد، آثار مخرب و روش‌های جلوگیری از آن آشنا کنیم. علم بر این موضوع سبب می‌شود تا شما بتوانید پیشرفت شغلیتان را چه در ایران، ترکیه و دیگر کشورها افزایش دهید و زمینه‌ساز پیشرفت شغلی خود در کنار همکاران یا کارمندان خود شوید. این آفت شغلی مشغله امروزه بسیاری از شرکت‌ها، مدیران و کارمندان است که در صورت برطرف نشدن آن منجر به عدم پیشرفت و حتی پس‌رفت یک بیزنس می‌شود. با این مقاله همراه باشید تا هرگونه سوالتان را در رابطه با فرسودگی شغلی رفع ابهام شود.

مقابله با فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی چیست؟

فرسودگی شغلی همان حالتی است که در آن فرد به علت‌های متنوعی اشتیاق و انگیزه، میل و توان کاری، روحیه جسمی و روانی، توانایی معاشرت و حضور در محیط کاری را از دست داده و عملکرد آن به شدت کاهش می‌یابد. این موضوع اکثرا به علت فشار‌های بیش از حد کاری، عدم تعادل میان زندگی و کار و یا عدم تطابق توانایی‌های ذهنی و شغلی رخ می‌دهد.

در زمان رخ دادن این حالت، فرد دائما سعی در فرار کردن از وظیفه کاری و به اصطلاحی پیچاندن آن دارد. حتی به علت نبود روحیه و انگیزه کافی برای افزایش کیفیت کاری، همواره انتظارات کارفرما و یا خودش را برآورده نکرده و همین برآورده نشدن و سرزنش شدن آن توسط خود یا کارفرما سبب سرخوردگی و فرسودگی شغلی بیشتر او خواهد شد.

در پاسخ فرسودگی شغلی که برای کارمندان و یا کارفرمایان رخ می‌دهد، برخی از آن‌ها مجبور به بیشتر کار کردن و در نتیجه کمتر نتیجه گرفتن خواهند شد؛ به طوری که کارایی اکثر کارکنان به زیر پنجاه درصد حالت طبیعی می‌رسد و کاهش چشمگیری خواهد داشت. این موضوع ناشی از آماده نبودن و خستگی ذهن و فکر برای ایجاد خلاقیت، بهبود عملکرد و پیشرفت شغلی می‌باشد.

در نتیجه، فرسودگی شغلی مانند انگلی خبیث، سبب مکیدن تمام انگیزه افراد می‌شود. انگیزه‌ای که روزی سبب پیش‌روی آن‌ها به سوی موفقیت می‌شد؛ آن‌ها به تدریج خواهند دید شغلشان که روزی به انجام رساندنش سبب لذتشان می‌شد، از این پس به باری بسیار سنگین تبدیل شده که توانایی حمل آن را به هیچ شکل ندارند.

نتیجه فرسودگی شغلی پسرفت کسب و کار، کاهش بهره‌وری کارمندان، افسردگی و نارضایتی از خود و کارمندان، افزایش ساعت کاری و کاهش ساعت ریکاوری جسمی و ذهنی، کاهش حقوق و درآمد و حتی در مواردی موجب اخراج شدن توسط کارفرما و یا استعفانامه کارمندان خواهد شد.

ازین رو مقابله با این آفت که می‌تواند هر شخص شاغلی را به خود گرفتار کند برای هر بیزنس و کارفرمایی واجب و ضروری است. بنا بر این موضوع، درک و شناسایی علائم فرسودگی شغلی، هم برای کارمندان و هم برای کارفرمایان، نقشی کلیدی در حفظ سلامت جسمی و روانی کارمندان و افزایش عملکرد آن‌ها خواهد شد.

این مهم با ایجاد فضایی دوستانه و خودمانی، ایجاد نشاط و انگیزه در محیط کاری، درنظر گرفتن مزایا و جوایزی مانند مرخصی‌ها و یا افزایش حقوق و همین‌طور جلوگیری از واگذار کردن وظایف سنگین برای هر یک از کارمندان، محقق می‌شود.

علائم فرسودگی شغلی

• افت عملکرد
  برای انجام دادن کاری که در حالت عادی کمتر از یک ساعت زمان صرف انجام دادنش می‌کردید، مجبور به چند ساعت کار کردن برای به اتمام رساندنش خواهید شد. درنهایت ممکن است هرچند زمان بیشتری به انجام آن کار اختصاص داده‌اید و خسته‌تر شدید، نتیجه از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد.

• خستگی جسمی
  همواره احساس خستگی، بی‌حوصلگی، خوابالودگی و بدن درد خواهید کرد به شکلی که حتی پس از چندین ساعت استراحت مناسب و معقول، همچنان احساس خستگی و کسالت خواهید داشت.

• خستگی ذهنی
  دائما به مسائل گوناگون فکر کرده و پرش ذهنی دارید. علاوه بر این به درستی نمی‌توانید راجب مسائل کاری فکر کرده و تصمیم‌گیری کنید.

• کاهش خلاقیت
  این موضوع سبب ثابت ماندن کیفیت کاری و حتی افت ارزش و کیفیت نهایی آن خواهد شد. خلاقیت سبب بروز ایده‌های جدید و همین‌طور افزایش بهره‌وری از ساعت کاری می‌شود و در نبود آن از پیشرفت شغلی و ترفیع خبری نخواهد بود.

• بی‌رغبتی در انجام کارها؛ در صورت بروز فرسودگی شغلی، شما علاقه‌تان را به انجام دادن کارهایتان از دست می‌دهید و همواره سعی دارید از آن فرار کنید.

• کاهش کیفیت کاری
  کیفیت کار و پروژه نهایی شما به خوبی گذشته نیست و حتی در هنگام انجام آن احساس ناکفایتی خواهید داشت. این مورد سبب می‌شود همواره خود و استعداد و تواناییتان را در زمینه کاری سرزنش کنید. همه این موارد در کنار هم سبب کاهش روزافزون کیفیت کاری شما خواهند شد.

بدخلقی؛ از اثرات بروز فرسودگی شغلی

• بدخلقی و عصبانیت
  انجام ندادن کارها و انباشته شدنشان سبب افزایش فشار ذهنی بر روی شما و بروز حالت هایی مانند عصبانیت و بداخلاقی خواهد شد. این موضوع به شدت بر جو محیط کاری و روابط شما اثرگذار خواهد بود.

• منزوی شدن و گوشه‌گیری اجتماعی
  سعی می‌کنید با منزوی شدن و نشخوار فکری از حضور در جمع‌ها و جلسات خودداری کنید.

• ناامیدی و افسردگی
  احساس می‌کنید برای کار فعلی و یا هیچ کاری ساخته نشده‌اید و نقاط منفی و ضعف‌هایتان را پررنگ‌تر از همیشه خواهید دید. افسردگی نیز سبب افت کاری و جلوگیری از سوق دادن شما به سوی موفقیت خواهد شد.

• از بین رفتن تمرکز
  این موضوع سبب پرش فکری و ناتوانی در بهره‌وری از ذهن در یک راستا می‌شود که نتیجه آن کاهش کیفیت و خستگی بیش از حد است.

• افزایش اشتباهات
  درکاری که گاها یک اشتباه و یا هیچ اشتباهی نداشته‌اید، دائما نواقص متعددی مشاهده کرده و بابت آن‌ها تذکر می‌گیرید.

بررسی علل ایجاد فرسودگی شغلی

علل بروز فرسودگی شغلی

در وهله اول باید بدانید که برخلاف تصورتان افراد زیادی اعم از کارفرمایان و کارمندان برتر و موفق، دچار فرسودگی شغلی می‌شوند. این موضوع همواره به معنای عدم تطابق توانایی‌های شما و شغل مدنظرتان نخواهد بود بلکه می‌تواند به دلایل گوناگونی مانند بار کاری بیش از حد و انباشته شدن خستگی‌های جسمی و روحی شما در طولانی مدت باشد. همچنین این موضوع می‌تواند به علت نبود و عدم نظارت متخصصین توسعه کسب‌وکار بر روند کاری شما باشد.

توصیه ما به شما این است که در هر کشوری هستید، اللخصوص کشور ترکیه که متخصصین تیم ما در این کشور مشغول به کار هستند، همواره یک تیم توسعه‌دهنده کسب‌وکار را با بیزنس خود داشته باشید و در انجام امور با او مشورت کنید تا از رخ دادن فرسودگی شغلی برای خود و کارمندانتان پیشگیری کنید. ما در این بخش به طور کلی به معرفی دلایلی می‌پردازیم که سبب ایجاد فرسودگی شغلی در کارفرمایان و کارمندان می‌شود.

بار کاری سنگین

فرض کنید شخصی برای مدت طولانی از محیط و وظایف کاری دور بوده و حالا استخدام شده، یا اینکه برای مدتی چند ماهه به 5 ساعت کار مفید در روز عادت کرده است و حالا با توجه به تغییراتی که رخ داده مجبور به افزایش ساعت کاری تا 9 ساعت در روز خواهد شد. طبیعتا این افراد، چه کارمند و چه کارفرما در معرض بروز فرسودگی شغلی هستند.

غالبا باید توجه داشته باشید که اگر خودتان کارفرما و یا کارمند باشید هیچ‌گاه تایم کاریتان را یک‌باره تغییر ندهید و از بروز عواقب جدی آن که زمینه‌ساز ایجاد فرسودگی شغلی هستند، جلوگیری کنید.

برای جلوگیری از این موضوع می‌توانید هرچند روز یک بار، نیم ساعت به تایم کاری خود اضافه کنید تا در طی یک ماه به ساعت کاری ایده‌آل خود برسید.

نبود طرح‌های تشویقی و حمایتی

طبیعی است که در هر امری، وقتی شخصی تمام توانش را برای تحویل یک پروژه می‌گذارد و از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند، در پایان سزاوار یک تشویق و حمایت است. مهم نیست که کارفرما باشید و یا کارمند، شما همواره به حمایت و طرح‌های تشویقی نیاز دارید تا از مغزتان به بهترین شکل ایده بگیرید و جهت محقق سازی اهدافتان از آن استفاده کنید.

وقتی بدانید در پایان مسیر پروژه فعلیتان چه پاداشی برایتان وجود خواهد داشت، طبیعتا سرعت و کیفیت کاری شما افزایش می‌یابد.
اگر کارفرما باشید، پیشنهاد ما به شما این است که در پایان یک پروژه به خود و خانوادتان یک سفر چند روزه هدیه دهید. همچنین برای کارمندان خود طرح‌های تشویقی متنوعی قرار دهید تا به پیشرفت دوجانبه آن‌ها و کسب و کار خود کمک کنید.

عدم علاقه به شغل مدنظر

گاها این مورد پیش می‌آید که پس از استخدام شدن و یا شروع یک کسب و کار توسط شما، احساس ناامیدی و عدم علاقه و انگیزه برای ادامه دادن به وجود آید در این صورت اگر راه برگشتی ندارید، بهتر است سعی خود را در راستای گسترش جنبه‌های کسب و کار بگذارید و با پررنگ جلوه دادن مزیت‌های آن، تلاش کنید برای خودتان لحظات لذت بخشی بسازید.

عدم استراحت و تفریح کافی

استراحت‌های تفریح‌مانند سبب ریکاوری و تنفس ذهن و روح شما خواهند شد. این امر به مرور سبب افزایش خلاقیت شما می‌شود. شما اثرگذاری یک استراحت خوب را پس از بازگشت به کار، در روند کاری خود به بهترین شکل خواهید دید.

عدم تطابق میان تایم کاری و زندگی شخصی

بهترین عملکرد و رشد را زمانی خواهید داشت که میان کار و زندگی شخصی خود تعادل برقرار کنید. باید توجه داشته باشید شما ربات نیستید و توقع رفتارهای ربات‌گونه از خود نداشته باشید. اگر‌ میان کار و زندگی تعادل برقرار نباشد، زودتر از هر علت دیگری دچار فرسودگی شغلی و افسردگی خواهید شد. همچنین به یاد داشته باشید که شما برای رفاه زندگی خود کار می‌کنید نه برای کار خود، زندگی!

جو کاری خشک و غیر دوستانه

برای کارمندان خود محیط کاری دوستانه و در میان همکاران خود، گسترش‌دهنده شادی و نشاط باشید. این امر سبب می‌شود فشارهای روانی، استرس و اضطراب را از جو کاری دور کرده و در اوج صمیمیت کارها را به بهترین شیوه ممکن جلو ببرید. به عنوان یک کارفرما همواره سعی داشته باشید از حاکمیت جو منفی و اثرات مخرب آن بر روی کارمندان و پیشروی کارها جلوگیری کنید.

خواب ناکافی

خواب کافی یکی از دلایل بروز فرسودگی کاری و عدم علاقه به ادامه دادن شغلتان خواهد بود. اگر خواب کافی نداشته باشید علاوه در پسرفت در کار، سلامت روان و جسم خود را به خطر می‌اندازید.

نبود مرخصی کافی

اگر کارفرما هستید حتما تعداد روزهای مرخصی را به شیوه معقول قرار دهید تا از فشار بیش از اندازه به کارمندان خود جلوگیری کرده باشید. اگر کارمند هستید نیز سعی کنید از مرخصی‌های خود نهایت استفاده و بهره را ببرید.

تایم کاری بالا و طولانی

ایده‌آل‌ترین زمان برای کار، بین 8 تا 10 ساعت در روز است. اگر این زمان بیشتر شود یا کارمندان مجبور به اضافه کاری بیش از حد شوند، به مراتب کارایی و کیفیت کاری آن‌ها کاهش می‌یابد.

حقوق و پاداش ناکافی

بسته به ساعت، حجم کاری و سختی کار حقوق درنظر گرفته شده باید کاملا معقول باشد. در غیر این صورت باید منتظر کاهش کیفیت کار کارمندان باشید.

عدم نتیجه‌گیری با وجود حجم کاری بالا

این مورد نیز از علت‌هایی است که دلایل پایه‌ای دارد و اگر دچار چنین حالتی شدید باید با بررسی روند شغلی از شروع تا جایی که در آن قرار دارید، از چیزی صرف نظر کرده و یا موردی را اضافه کنید تا به نتایج دلخواهتان دست یابید. فراموش نکنید که همواره می‌توانید از دیگران کمک بگیرید و این به معنای عدم حرفه‌ای بودن و یا ضعف شما نیست.

عدم پیشرفت و موفقیت شغلی

اگر بعد از چندین ماه احساس کنید هیچ پیشرفتی نداشته‌اید، وقت تغییر اساسی است. بهتر است با مراجعه به متخصصین و توسعه‌دهندگان کسب و کار درخواست تحلیل روند کاری خود را داشته باشید تا بتوانید آن را اصلاح کنید.

چه کسانی در معرض فرسودگی شغلی قرار می‌گیرند؟

در این بخش به بررسی افرادی می‌پردازیم که در معرض فرسودگی شغلی قرار دارند.

کارمندان برتر و ارشد

افرادی که دائما تسک‌های خود را سر وقت تحویل داده و یا پروژه‌ها را به بهترین نحو تحویل می‌دهند، برخلاف تصور جز اولین اشخاصی هستند که در معرض فرسودگی کاری قراز می‌گیرند، این افراد اغلب انتظار کارفرما را از خود بالا برده و کارفرما وظایف بیشتری از حد توان آن‌ها در اختیارشان قرار می‌دهد.

این موضوع منجر به استرس و افزایش فشار شده که نتیجه آن به خطر افتادن سلامت جسم و روان است.

افراد کمال‌گرا

وجود نقص‌های جزئی بخش طبیعی از هر کار یا پروژه‌ای است که نیاز به اصلاح دارد. افراد کمالگرا با برخورد به هر نقص به شدت خود را سرزنش کرده و از خود انتقاد می‌کنند. به علت اینکه این افراد همواره توقع بی نقص ترین کارها را از خود دارند، در تایم کاری و غیر کاری فشار زیادی به خود اورده و زمینه ساز ایجاد احساس فرسودگی می‌شوند.

افرادی با وظایف یکنواخت

دنیا پر از اتفاقاتی است که روز به رو گسترش یافته و شاخه به شاخه پیشرفت می‌کنند. طبیعی است که هر شخصی در چنین فضایی که قرار بگیرد میل به ایجاد تنوع در کار خود دارد. اگر کاری که انجام می‌شود همواره یکنواخت و تکراری باشد پس از مدتی انگیزه و روحیه انجام کار را از افراد گرفته و میل به ادامه آن‌ها را کاهش می‌دهد. از این رو همواره باید در محیط کاری و نوع وظایف شغلی، تنوع‌های ریز و درشت ایجاد شود.

مدیران و کارفرمایان

همان‌طور که یکنواخت بودن کار سبب بی‌انگیزگی به ادامه روند مفید کاری می‌شود، کارهای پر از چالش نیز می‌توانند سبب فرسودگی ذهنی شوند. کارفرمایانی که یک بیزنس را آغاز کرده‌اند، مانند مثال اول مهاجرت به ترکیه، نیاز به قدرت روانی و انگیزه بالایی دارند تا علاوه بر هندل کردن تمام شرایط، به بهبود و رشد کسب و کار خود کمک کرده و سبب جوانه زدن نهال بیزنس خود شوند.

این افراد دائما با مشغله‌های بیشتری سروکار دارند و چالش‌های بیشتری را پشت سر می‌گذارند. همچنین اغلب کسانی که یک کسب و کار را چه در ایران و چه در کشوری مانند ترکیه آغاز می‌کنند، باید بدانند تا یک و دو سال اولیه شرایط راحت و پر سودی نخواهند داشت.

از آن‌جایی که اغلب کسب و کارهای نوپا به علت نبود زیرساخت‌ها و همراهی افراد متخصص شکست می‌خورند، اگر حتی کسب و کار شما در یک و دوسالگی شروع پسرفت نکرده، می‌توانید این را به عنوان یک دستاورد حساب کنید!

کارمندان با هدف نامشخص

اکثر افرادی که پس از ورود به یک شغل و استخدام، هدفی نامشخص دارند، پس از مدتی کوتاه دچار فرسودگی شغلی خواهند شد. این افراد تعریف مشخصی از آن‌چه از یک شغل می‌خواهند ندارند و بنا بر همین موضوع دچار بی‌نظمی، بی‌برنامگی، بی‌هدفی و سردرگمی می‌شوند.
همه این موارد باهم، دست به دست هم می‌دهند تا یک حالت به نام فرسودگی شغلی در شخص ایجاد کنند.
بنابراین بهتر است قبل از ورود به هر حیطه شغلی علاوه بر کسب درآمد، علاقه و هدف خود را در نظر بگیرید و با چشم باز و دیدگاه وسیع‌تری برای آینده کاری خود تصمیم بگیرید. با انجام این کارها در آینده امکان ایجاد حالت فرسودگی شغلی در شما کمتر می‌شود.

روش‌های جلوگیری و شکست فرسودگی شغلی

• مشورت گرفتن و همکاری با توسعه‌دهندگان کسب‌وکار
• خواب کافی و تغذیه مناسب
• ایجاد ارتباطات مفید با همکاران
• پاداش و حقوق کافی
• مزایا و طرح‌های تشویقی
• ایجاد تعادل میان زندگی شخصی و کار
• ایجاد محیط پرنشاط برای کارمندان
• استفاده درست از مرخصی‌ها
• نبود اهداف مشخص
• حجم کاری معقول و متناسب با توانایی‌های شما
• ایجاد تنوع در کار و جلوگیری از تکرار

جمع‌بندی

با تغییر سبک زندگی و ایجاد تعادل مناسب بین زمان و حجم کاری و نیز زمان استراحت، می‌توانید از خلاقیت، تمرکز و استعداد خود در مسیر شغلی به بهترین شکل ممکن بهره ببرید و به پیشرفت دست یابید. تیم ما با بیش از ده سال سابقه فعالیت در حوزه‌های سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌وکارها در ترکیه، آماده ارائه مشورت و پیشنهادهای تخصصی جهت ارتقای روند کاری شما و جلوگیری از بروز حالت‌هایی در محیط کاری شما، از جمله فرسودگی شغلی است.

شما می‌توانید با اطمینان خاطر از کارشناسان ما سوالات خود را در زمینه راه‌اندازی، توسعه و یا دریافت نمایندگی برندهای مختلف از ترکیه پرسیده و در زمان کوتاهی راهنمایی‌های مربوطه را دریافت کنید.

برای دریافت نمایندگی کسب‌وکار برندهای مختلف در ترکیه کلیک کنید

همین حالا در بخش کامنت‌ها، نظرات و تجربیات مشابه، پیشنهادات و انتقاداتتان را با ما اشتراک بگذارید.